Όταν το 2013 η τρόικα μείωσε τα επιτόκια δανεισμού που επέβαλε στο πτωχευμένο κράτος μας από το 5-6% στο 2-3%, είχα πει ότι καμία τέτοια μείωση δεν μπορεί να βοηθήσει το κράτος μας να υπερβεί την χρεοκοπία του. Σε εύλογη ερώτηση δημοσιογράφου «Καλά κ. Βαρουφάκη, πόσο θα έπρεπε να είναι το επιτόκιο για να μας βοηθήσει;» απάντησα: «Μόνο αρνητικό επιτόκιο θα βοηθούσε», προσδιορίζοντάς το μάλιστα στο -5%. Τις προάλλες τα ΜΜΕ ζητωκραύγαζαν ότι το επιτόκιο τρίμηνου δανεισμού του Δημοσίου έπεσε λίγο κάτω του μηδενός. Τότε έγραψα στο twitter: «Ζητωκραυγάζουν μόνο οι αδαείς/επιτήδειοι!» Αμέσως η «Ομάδα Αλήθειας» της ΝΔ ανακάλυψε «αντίφαση» μεταξύ εκείνων που έλεγα το 2013 και αυτών που λέω σήμερα. Δυστυχώς για τους προπαγανδιστές των Μνημονίων καμία αντίφαση δεν υπάρχει.
Από το 2ο Μνημόνιο και μετά, το δημόσιο χρέος μας το οφείλουμε κατά 85% στην τρόικα (EFSF-ESM-ECB-IMF) και μόνο το 15% σε ιδιώτες (κυρίως τράπεζες). Το επιτόκιο που καταβάλουμε στην τρόικα για το 85% είναι λίγο πολύ σταθερό και κυμαίνεται μεταξύ 1,6% και 6%. Αν δεν κουρευτεί αυτός ο ογκόλιθος, η Χρεοδουλοπαροικία θα κρατεί καλά. Πως μπορεί να κουρευτεί; Υπάρχουν τρεις τρόποι:
- Μια απλή διαγραφή μέρους του
- Ένα πολύ αρνητικό επιτόκιο, που ισοδυναμεί με διαγραφή σε ετήσιες δόσεις (κάτι που δεν έχει νόημα σε σχέση με το 1.)
- Η σύνδεση των αποπληρωμών του χρέους με την αύξηση του εισοδήματός μας (που είναι η πρόταση του ΜέΡΑ25).
Από αυτά τίποτα δεν βρίσκεται στο τραπέζι σήμερα: η τρόικα ούτε συζητάει μια από αυτές τις λύσεις που θα έθεταν τέρμα στην «Χρεοδουλοπαροικία η Ελλάς».
Προς τί λοιπόν όλη η κουβέντα και η θριαμβολογία για τα αρνητικά επιτόκια; Αφορούν μόνο το 15% του δημόσιου χρέους μας και, μάλιστα, ένα πολύ, πολύ μικρό μέρος αυτού (το μέρος που δανείζεται το κράτος κάθε τρεις μήνες και μετά το ξανα-δανείζεται κ.ο.κ.).
Ακόμα και όλο το χρέος μας στους ιδιώτες (το 15% του συνολικού δημόσιου χρέους) να «έπιανε» στην αγορά αρνητικό επιτόκιο, και πάλι δεν θα βοηθούσε. Γιατί; Επειδή ποτέ δεν μπορεί να ξεπεραστεί πτώχευση μέσα από δανεικά που αντλεί ο πτωχευμένος από τις αγορές.
Ας δούμε γιατί είναι αδύνατη η υπέρβαση μιας πτώχευσης μέσω δανεικών από ιδιώτες ακόμα κι όταν το επιτόκιο είναι αρνητικό:
Ο μόνος λόγος να δανείζουν ιδιώτες ένα κράτος Χ ευρώ συμφωνώντας να λάβουν π.χ. σε 2 χρόνια λιγότερα από Χ ευρώ, είναι επειδή προσδοκούν πως τα σημερινά Χ ευρώ θα αγοράζουν σε δύο χρόνια πιο πολλά αγαθά. Άρα, προσδοκούν ότι οι τιμές θα έχουν πέσει κατά μέσο όρο. Καθώς οι τιμές πέφτουν κατά μέσο όρο μόνον εν μέσω μεγάλης ύφεσης, τα αρνητικά επιτόκια της αγοράς ένα πράγμα προβλέπουν: Συρρίκνωση του ΑΕΠ. Και τί σημαίνει συρρίκνωση του ΑΕΠ; Ότι τα εισοδήματά μας που σήμερα δεν φτάνουν να αποπληρώσουν το εξωφρενικό χρέος δεν θα φτάνουν ούτε στο μέλλον καθώς, ακόμα κι αν το χρέος μας μειωθεί λίγο (λόγω αρνητικών επιτοκίων), τα εισοδήματά μας θα έχουν μειωθεί ακόμα περισσότερο.
Περιληπτικά,
Α. Το επιτόκιο που μας χρεώνει η τρόικα για το 85% του χρέους μας ήταν, είναι και παραμένει όχι μόνο θετικό αλλά και μεγαλύτερο (κατά μέσον όρο) του ρυθμού ανάπτυξης. Δηλαδή είναι σε επίπεδο που διογκώνει το χρέος μας ενισχύοντας την Χρεοδουλοπαροικία
Β. Το επιτόκιο με το οποίο δανείζουν οι αγορές το κράτος μας, όσο και να είναι, δεν μπορεί ποτέ να καταστήσει το χρέος μας βιώσιμο – ακόμα κι όταν γίνεται αρνητικό (οπότε απλώς σηματοδοτεί νέα ύφεση που καθιστά το χρέος ακόμα λιγότερο βιώσιμο).
Να γιατί το ΜέΡΑ25 στο ερώτημα «Δεν σας αρέσουν τα θετικά επιτόκια, δεν σας αρέσουν τα αρνητικά επιτόκια, τί στα κομμάτια θέλετε επιτέλους;» απαντάμε: Αναδιάρθρωση τους χρέους μας στην τρόικα! Αυτό απαιτούμε. Χωρίς αυτήν, η «Χρεοδουλοπαροικία η Ελλάς» θα γίνεται όλο και πιο σιδηρόφρακτη.
ΥΓ. Τελικά η μόνη αντίφαση είναι η επονομασία της «Ομάδας Αλήθειας» της ΝΔ. Δεν είναι δείγμα αυτογνωσίας τους ότι επέλεξαν ένα όνομα μέσα από τις σελίδες του 1984 του George Orwell, όπου το υπουργείο προπαγάνδας του δικτάτορα ονομάζεται Ministry of Truth (Υπουργείο Αλήθειας);
Αρνητικό επιτόκιο κρατικού δανεισμού: Ο δανειστής δανείζει €100εκ με αντάλλαγμα… €99εκ στο μέλλον. Προφανώς προσδοκά ότι στο μέλλον €99εκ θα αγοράζουν περισσότερα απ' ότι €100εκ σήμερα => Προσδοκά αποπληθωρισμό/μεγάλη ύφεση. Ζητωκραυγάζουν μόνο οι αδαείς/επιτήδειοι!
— Yanis Varoufakis (@yanisvaroufakis) October 9, 2019